به گزارش بانکس : قاچاق سوخت به ویژه گازوئیل در سال‌های اخیر به یکی از چالش‌های اساسی اقتصاد کشور تبدیل شده که علاوه بر زیان‌های اقتصادی، منجر به تشدید نابرابری درآمدی بین اقشار مختلف جامعه گردیده است. تصمیم دولت برای اعمال سیاست گازوئیل سه قیمتی ، به عنوان راهکاری جامع برای مقابله با این معضل مطرح شده و مورد توجه ویژه صاحب‌نظران و فعالان صنعت انرژی قرار گرفته است.
مبانی اصلی طرح گازوئیل سه قیمتی :
- حمایت از مصرف‌کنندگان واقعی: حفظ نرخ یارانه‌ای ۳۰۰ تومانی برای حمل‌ونقل عمومی، بخش کشاورزی و مصرف‌کنندگان اصلی که هم از فشار اقتصادی بر این گروه‌ها می‌کاهد و هم از افزایش قیمت کالاهای اساسی جلوگیری می‌کند.
- نرخ متوسط: تعیین قیمتی ۴۰ درصد بالاتر از نرخ پایه برای مصارف مازاد بر سهمیه که موجب مدیریت بهینه مصرف و ترغیب به صرفه‌جویی می‌شود.
- قیمت آزاد: تعیین نرخی نزدیک به قیمت‌های جهانی (حدود ۳۰ هزار تومان) برای گازوئیل آزاد که انگیزه قاچاق و سوءاستفاده را به حداقل می‌رساند.
دیدگاه‌های کارشناسی درباره این سیاست:
نوید حسینی، تحلیلگر ارشد انرژی:
- اصلی‌ترین مزیت این طرح، ایجاد بازدارندگی مؤثر در برابر قاچاق است
- کاهش فاصله قیمت با بازارهای جهانی، توجیه اقتصادی قاچاق را از بین می‌برد
- توزیع هدفمند یارانه به نیازمندان واقعی
- با حفظ نرخ پایه برای مصرف‌کنندگان اصلی، شوک قیمتی ایجاد نخواهد شد
- در بلندمدت به ثبات اقتصادی کمک می‌کند
ملاحظات اجرایی گازوئیل سه قیمتی از دیدگاه حسینی:
- ضرورت دقت در تخصیص عادلانه سهمیه‌ها
- لزوم عملکرد دقیق سامانه‌های هوشمند تخصیص سهمیه
- اهمیت نظارت شفاف بر معاملات سوخت
- نیاز به ایجاد سیستم‌های ردیابی دقیق معاملات
شیوا جمالی، پژوهشگر سیاست‌های انرژی:
- اهداف طرح قابل دفاع اما چالش‌های اجرایی وجود دارد
- خطر ایجاد رانت جدید در تخصیص سهمیه‌ها
- امکان سوءاستفاده از مازاد سهمیه
- خطر شکل‌گیری بازار سیاه به دلیل اختلاف قیمت زیاد
- نیاز به اطلاعات دقیق و به‌روز از مصرف‌کنندگان
پیشنهادات جمالی برای اجرای موفق طرح گازوییل سه نرخی:
- اجرای آزمایشی در چند استان قبل از گسترش سراسری
- ایجاد سامانه‌های هوشمند و پویا برای تخصیص سهمیه
- نظارت مستمر بر فرآیند توزیع
- شفاف‌سازی کامل اطلاعات
جمع‌بندی و نتیجه‌گیری:
اگرچه اهداف این سیاست در مسیر صحیحی قرار دارد، موفقیت آن منوط به:
- شفافیت کامل در تخصیص سهمیه‌ها
- برخورد قاطع با رانت‌خواری
- اصلاح گام‌به‌گام سیاست‌ها
- توجه به تجربیات گذشته
اجرای دقیق این طرح می‌تواند علاوه بر کاهش قاچاق سوخت، به توزیع عادلانه‌تر یارانه‌ها و بهبود مدیریت مصرف انرژی در کشور منجر شود. شما مخاطبین بانکس نظرتان را برای ما در بخش نظرات بنویسید
دیدگاهتان را بنویسید