میدان گازی پارس جنوبی، مرکز حیاتی تأمین گاز ایران، با معضلی کم‌سابقه مواجه گردیده است. کاهش پیوسته فشار مخزن، رشد بی‌رویه مصرف داخلی و هدررفت گسترده انرژی، هشدار جدی را فعال نموده است.
به استناد گزارش خبرنگار بانکس ، میدان گازی پارس جنوبی، پایه اصلی تولید گاز ایران، در سال ۱۴۰۴ با مسئله‌ای بی‌نظیر روبرو گشته است. کاهش مستمر فشار مخزن، رشد فزاینده مصرف داخلی و اتلاف کلان انرژی، زنگ خطری برای ثبات انرژی کشور به صدا درآورده است؛ اخطاری که غفلت از آن می‌تواند جریان تأمین پایدار گاز را متوقف سازد و بازارهای صادراتی را تحت تأثیر قرار دهد.
کاهش فشار مخزن؛ از ارقام نگران‌کننده تا تبعات آنی برای پارس جنوبی
یافته‌های مؤسسات بین‌المللی انرژی در ماه‌های گذشته، تنزل شدید فشار سرچاهی را در چندین بخش ثبت نموده‌اند؛ فشار عادی برخی مناطق از ۳۵۰۰ به ۲۴۰۰ psi نزول یافته است. این کاهش قریب به ۳۰ درصدی، به‌طور مستقیم ظرفیت تولید را تحت‌الشعاع قرار داده و سهم بزرگی از توان تولیدی را بی‌استفاده گذارده است. در فصل سرد امسال، این شرایط موجب شد وزارت نفت ناگزیر به کاهش سهمیه‌دهی گاز به صنایع و نیروگاه‌ها گردد تا منابع کافی برای مصرف خانگی ذخیره شود.
در اوج یخبندان، مصرف گاز در بخش‌های مسکونی و تجاری به بیش از ۷۰۰ میلیون مترمکعب روزانه افزایش یافت؛ میزانی هم‌ارز تولید ثابت پارس جنوبی در آن مقطع. حتی با تأمین حداکثری گاز از میادین فرعی، شبکه در وضعیت اضطراری باقی ماند. بهره‌گیری از فشارافزایی فوری با دستگاه‌های فشرده‌ساز موجود صرفاً توانست موقتاً شرایط را تنظیم نماید و متخصصان هشدار داده‌اند که این روش قادر به پوشش روند فزاینده تقاضا نخواهد بود.
هدررفت ۲۵ میلیارد مترمکعبی در پارس جنوبی ؛ هم‌قدر تولید چند فاز
ارقام رسمی سال ۱۴۰۴ حاکی از اتلاف فراوان گاز در شبکه انتقال و مصرف است. نقص‌های گسترده، افت فشار خطوط، سوختن ناکامل تجهیزات گرمایشی نامرغوب و غفلت از عایق‌بندی ساختمان‌ها، دلایل کلیدی این ضایعه هستند. این مقدار، برابر با تولید یک‌ساله چند فاز مجزا از پارس جنوبی محسوب میشود و عملاً بخشی از سرمایه‌گذاری‌های عظیم کشور را خنثی می‌سازد.
پیشبرد پروژه‌های افزایش فشار شامل استقرار کمپرسورهای فوق‌سنگین دریایی و خشکی، متوقف به سرمایه‌گذاری کلان و دانش فنی نوین است. با ملاحظه تحریم‌ها و مشکلات فنی، شروع عملیات کامل این پروژه‌ها در برخی مناطق تا پایان سال ۱۴۰۶ به طول خواهد انجامید. تا آن هنگام، وابستگی اساسی کشور کماکان به فشار ذاتی مخزن خواهد بود.
لزوم بازنگری در الگوی مصرف به‌مثابه راهبرد کشوری
رویدادهای زمستان ۱۴۰۴ ثابت کرد که کاهش فشار در شماره‌ای از خطوط اصلی حتی از مرز ۱۵ درصد فراتر رفت. برای پیشگیری از قطع عمدی، بازتعریف مصرف می‌بایست از پندار عمومی به ضرورتی سراسری تبدیل گردد. این تحول شامل بازبینی تعرفه‌ها، حذف تدریجی وسایل پرمصرف، به‌روزرسانی موتورخانه‌ها و گسترش انرژی‌های تجدیدپذیر به‌منظور کاستن از مصرف گاز در نیروگاه‌ها می‌باشد.
کمبود در تأمین داخلی، بی‌واسطه صادرات گاز به همسایگان چون عراق، ترکیه و ارمنستان را به مخاطره می‌اندازد. کاهش یا تعلیق صادرات نه‌فقط منافع اقتصادی را ضایع می‌سازد بلکه اعتبار ایران را نزد خریداران محلی تحت‌تأثیر قرار می‌دهد.
هشدار پایانی؛ فرصت کوتاه چاره‌اندیشی
زنگ‌های خطر فشارافزایی پارس جنوبی در ۱۴۰۴ ورای یک مشکل فنی است و با ثبات انرژی کشور درهم تنیده است. چنانچه هم‌اکنون تصمیمات قطعی برای کاهش ضایعات و ساماندهی مصرف صورت نپذیرد، حتی پیشرفته‌ترین پروژه‌های فشارافزایی نیز در آینده نزدیک قادر به اعاده میدان به وضعیت باثبات نخواهند بود. نظر شما مخاطبان بانکس درباره این مقاله چیست؟
دیدگاهتان را بنویسید